خودروها به گیربکس شافت غلاف مجهز شده اند تا از بازده گشتاور و قدرت موتور در شرایط مختلف رانندگی و شرایط جاده حداکثر استفاده را ببرند. بیش از صد سال است که انواع مختلفی از گیربکس ها از گیربکس مکانیکی کلاسیک گرفته تا گیربکس های اتوماتیک یا روباتیک طراحی شده اند.
گیربکس چیست؟
گیربکس یک سیستم مکانیکی یا هیدرولیکی است که با انتقال نیرو و گشتاور موتور به چرخ ها از طریق شفت انتقال و/یا نیم شفت، حرکت خودرو را به جلو یا عقب امکان پذیر می کند. دنده‌های جعبه همگی دارای نسبت متفاوتی هستند تا گیربکس بتواند سریعتر، آهسته‌تر یا با سرعتی برابر با موتور بچرخد.
وظیفه گیربکس چیست؟
گیربکس گشتاور و نیروی موتور را به چرخ های محرک منتقل می کند. هر دنده با شرایط رانندگی سازگار است. بسته به نوع گیربکس، دو، سه یا چهار دنده اول گیربکس، یا حتی پنج دنده در مدل های بسیار جدید، به چرخ ها اجازه می دهد تا سریعتر از موتور بچرخند تا ماشین را روشن کند و سرعت بگیرد.
نسبت به اصطلاح “درایو مستقیم” به موتور و چرخ ها اجازه می دهد تا با سرعت یکسان بچرخند. اگرچه استفاده از درایو مستقیم رایج است، اما اجباری نیست، مخصوصاً در خودروهای مجهز به موتورهای کم مصرف که آخرین دنده (دنده‌های) آن Overdrive است.
نوع گیربکس هر چه باشد، آخرین گزارش ها عموماً اوردرایو هستند، یعنی به چرخ های محرک اجازه می دهند سریعتر از موتور بچرخند. این امر باعث می شود که با کاهش سرعت موتور، برای سرعت چرخش برابر خودرو، به تلاش کمتری از موتور نیاز باشد. این کاهش باعث کاهش سایش موتور و مصرف سوخت می شود.
مشخصات انواع گیربکس
از همان روزهای اولیه تولید خودرو، سیستم های گیربکس مختلفی طراحی و استفاده شده است. ما در اینجا فقط به مواردی که در حال حاضر در خودروها استفاده می شود اشاره می کنیم، یعنی:
گیربکس مکانیکی ؛
گیربکس اتوماتیک ؛
گیربکس های رباتیک .
گیربکس مکانیکی
گیربکس مکانیکی از یک شفت اولیه، یک شفت ثانویه و یک شفت سوم تشکیل شده است. پینیون ها، پنجه ها و همگام سازها عناصر نسبت های مختلف را تشکیل می دهند. چنگال ها به اهرم کنترل متصل می شوند. چرخ دنده های جلو مارپیچ هستند و نسبت به دنده های عقب دندانه ای بی صداتر هستند.
