اسباب بازی فکری کودکان، مانند خود بازی، اهداف متعددی را هم در انسان و هم در حیوانات انجام می‌دهند. آنها ضمن ایفای نقش آموزشی، سرگرمی را ارائه می دهند.
اسباب بازی ها رفتار شناختی را تقویت می کنند و خلاقیت را تحریک می کنند. آنها به رشد مهارت های جسمی و ذهنی کمک می کنند که در زندگی بعدی ضروری است.
بلوک های چوبی ، هرچند ساده، توسط کارشناسان آموزش دوران کودکی مانند سالی کارترایت (1974) به عنوان یک اسباب بازی عالی برای کودکان خردسال در نظر گرفته می شوند.
او این واقعیت را ستایش کرد که درگیر شدن با آنها نسبتاً آسان است، می توان از آنها به روش های تکرارپذیر و قابل پیش بینی استفاده کرد، و همه کاره و با پایان باز هستند، که امکان اجرای طیف گسترده ای از بازی های مناسب رشد را فراهم می کند.
اندرو ویتکین، مدیر بازاریابی مگا برندز ، به Investor’s Business Daily گفت که “آنها به توسعه هماهنگی دست و چشم، مهارت های ریاضی و علمی کمک می کنند و همچنین به بچه ها اجازه می دهند خلاق باشند.”
اسباب‌بازی‌های دیگر مانند تیله ، سنگ‌سنگ ، و توپعملکردهای مشابهی را در رشد کودک انجام می دهد و به کودکان اجازه می دهد از ذهن و بدن خود برای یادگیری در مورد روابط فضایی ، علت و معلول و طیف گسترده ای از مهارت ها استفاده کنند.
یکی از نمونه‌هایی از روش‌های قابل توجهی که اسباب‌بازی‌ها می‌توانند بر رشد کودک تأثیر بگذارند، اسباب‌بازی‌های مجسمه‌سازی با خاک رس مانند Play-Doh و Silly Putty و همتایان خانگی آنها است.
مری اوچی، مدیر آموزشی مرکز مطالعات کودک کالج ولزلی ، نشان داده است که چگونه چنین اسباب‌بازی‌هایی بر رشد فیزیکی ، رشد شناختی ، رشد عاطفی و رشد اجتماعی کودکان تأثیر مثبت می‌گذارند.
اسباب بازی های مخصوص نوزادان اغلب از صداهای متمایز، رنگ های روشن و بافت های منحصر به فرد استفاده می کنند.
از طریق تکرار بازی با اسباب بازی ها، نوزادان شروع به تشخیص اشکال و رنگ ها می کنند. Play-Doh ، Silly Putty و سایر مواد کاربردی به کودک این امکان را می دهد که خودش اسباب بازی بسازد.
